Niks doen

Vorige week waren we in één van onze buurlanden, net als ons woonland een '-stan' en net als ons woonland op papier een democratie, terwijl in werkelijkheid 'autoritair leiderschap' de lading een stuk beter dekt. We reisden een week door dit buurland. Een land met een rijke historie en cultuur en een aantal beroemde steden die in vroeger tijden een centrale rol speelden op de oude zijderoute. Er was veel te zien en de week was kort, dus we hadden een goed gevuld reisplan. Niks doen werd desalniettemin mijn thema van de week.

In de verschillende steden bezochten we schitterende madrassahs, moskeeën en mausolea, allemaal voorzien van een blauwe koepel en indrukwekkende mozaieken in prachtige patronen. Aan het einde van dag twee vroegen de kinderen zich af hoeveel blauwe koepels ze nog zouden moeten bekijken. Het waren er dan ook heel veel. Ik verbaas mij elke reis weer over de hoeveelheid cultuur en geschiedenis die de kinderen tot zich nemen, geduldig luisterend, rondkijkend en vragen stellend. Ze zijn er van jongs af aan aan gewend dat wij onze vakanties doorgaans niet doorbrengen op de camping of aan het zwembad, maar soms overstijgt hun uithoudingsvermogen het mijne.

Het is een kwestie van balans. Een dagdeel cultuur en geschiedenis en een dagdeel kindvriendelijker activiteiten zoals een park, een interactief museum, een zwembad of heel veel ijs. Het is ook een kwestie van slimme truukjes. Geef je kind een eigen fototoestel. Niet zo'n kindertoestelletje waar net twintig fotos van belabberde kwaliteit op bewaard kunnen worden, maar een eenvoudig digitaal cameraatje met extra geheugen voor heel veel fotos en filmpjes. Onze kinderen scheppen groot genoegen in het maken van filmpjes (met zoon achter en dochter voor de camera) waarin ze hun denkbeeldige achterban – bestaande uit duizenden trouwe subscribers van hun youtube kanaal – met verve op de hoogte brengen van, wel, van alles. Van de historische achtergrond van het bouwwerk dat ze bezichtigen, via het ontbijt in het hotel en de beschikbare televisie kanalen, tot het aantal minuten dat hun vader op het toilet doorbrengt.

Ze maken ook een dagboek van elke reis. Toegangskaartjes, treintickets, boardingpasses, kaartjes van de hotels, alles wordt er in geplakt en aangevuld met tekeningen. Ze schrijven over dat wat hun aandacht trekt, hoogtepunten, dieptepunten, de ene dag meer dan de andere dag. Thuis lezen ze vaak en graag hun dagboeken, geschreven op multomap blaadjes zodat er altijd nog wat kan worden bijgevoegd, er alleen een pakje papier in de rugzak mee op reis hoeft en alle dagboeken bij elkaar in een multomap bewaard worden, als een persoonlijk reisboek. Het maken van een dagboek houdt hun herinneringen levendig en vergroot het reisplezier.

Ik dwaal af. Niks doen dus. Op dag drie namen we de hoge snelheidstrein voor een reis van twee uur. De trein was snel, comfortabel en schoon. Ik ging zitten, keek een minuut of tien naar de voorbijrazende katoenvelden en werd vervolgens enigszins onrustig. Ik besefte namelijk dat ik zin had om niks te doen. Gewoon zitten en he-le-maal niks doen. Uiteraard had ik met niks doen geen rekening gehouden. Voor de drie treinreizen die we tijdens onze trip zouden maken, had ik mijn Russische huiswerk, een boek en mijn schrijfschrift meegenomen. Ik zou die treintijd namelijk uiterst nuttig besteden en op de hielen gezeten door mijn vermaledijde te-doen-lijst die dag en nacht in mijn nek hijgt en die naarmate ik meer afstreep alleen maar langer in plaats van korter lijkt te worden, was niks doen op vakantie duidelijk geen optie. Maar daar zat ik, met ineens een niet te negeren zin in niks doen. Niet lezen, niet schrijven, niet leren, zelfs niet naar buiten kijken. De ijzeren discipline die zich ooit, lang geleden, in mij nestelde, beschouwt niks doen doorgaans als ongewenste tijdverspilling en houdt me met vaste hand en strenge blik op de koers die de te-doen-lijst mij onverbiddelijk als door een megafoon onophoudelijk toeschreeuwt.

Hardnekkig proberend een nieuwe koers uit te stippelen, besloot ik mijn hakken in het zand te zetten en niks te doen. Eėn uur en vijftig minuten lang. Mijn voldoening was groot toen ik dit niet alleen voor elkaar kreeg, maar er bovendien oprecht van genoot. Zonder schuldgevoel stak ik een denkbeeldige tong uit naar mijn dwangmatige ik en vierde mijn succes met een triomfantelijk gevoel van innig welbehagen.

Voortaan bovenaan de te-doen-lijst: een kwartiertje niks doen.

November 2017